Nami, ülkede akaryakıt fiyatları ve dövize bağlı olarak sürekli artış gösteren elektrik ücretlerinin artık sürdürülebilir olmaktan çıktığını söyledi.
Ekonomi Bakanı Nami'den HK Ajans’a flaş açıklama
Nami: Elektrik fiyatları yeniden ayarlanacak ancak, orta ve uzun vadede kalıcı ucuzluğu sağlayacak sistemlere geçmek için çalışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. Önümüzdeki dönem içerisinde, enerji konusunda ucuz ve temiz enerjiye geçmeyi başarabilirsek kendimi başarılı sayacağım.
HK Ajans
Enerjiden sorumlu Ekonomi Bakanı Özdil Nami, ülkede akaryakıt fiyatları ve dövize bağlı olarak sürekli artış gösteren elektrik ücretlerinin artık sürdürülebilir olmaktan çıktığını söyledi.
Kıbrıs’ın özellikle güneş enerjisi konusunda şanslı bir coğrafyada bulunduğuna işaret eden Nami, uzmanların yenilenebilir enerji konusunda farklı alternatifler üzerinde yoğun bir şekilde çalışmalarını sürdürdüğünü açıkladı.
Özdil Nami, bu çalışmaların bir ayağının yenilenebilir enerji, diğer ayağının da KKTC ve Türkiye arasında enterkonnekte kablo olduğunu vurguladı.
Bakan Nami, bunların birbirlerini destekleyen projeler olduğunu ve her ikisinin de en kısa sürede hayata geçirmek ve artık enerji kaynaklı pahalılıkları ortadan kaldırmak veya asgariye indirmek için ciddi bir çalışma yürüttüklerine dikkat çekti.
Maliyetin üçte ikisi akaryakıt
Elektrik üretimindeki en önemli girdinin akaryakıt olduğunu ve maliyetin üçte ikisini akaryakıtın oluşturduğunu; dolayısıyla oradaki fiyat hareketinin yansıtılmak istenmiyorsa, başka bir gelirden gelen parayı oraya aktarmak gerektiğini anlatan Özdil Nami, “ Bunu bir süre yapabildiğimiz ölçüde yaptık ancak ama o imkanlar tükendi. Dolayısıyla, burada hepimize düşen görev, evimizde alabileceğimiz azami tasarruf tedbiri ne ise onu almak. Ben kendi evimde de bunu yapıyorum. Eskiden geceleri odamıza çekilirken, koridorlarda ışığı açık bırakırdık. Şimdi ise, kullanmadığımız her lambayı kapatıyoruz. Klimayı sürekli çalıştırmak yerine, sadece belirli saatlerde çalıştırma yoluna gidiyoruz. Yani herkesin bu tasarrufu, böyle dönemlerde yapması gerekiyor. Eğer, toplam kilovat/saat tüketiminizi düşürebilirseniz, ki bu mümkün, bunlar tabii ki yardımcı olur” dedi.
Nami, ne kadar tasarruf edilse de, elektrik fiyatlarının hiçbir şekilde halka şirin görünmelerinde yardımcı olmayacağının da farkında olduğunu ancak gerçeklerin de bunlar olduğunu söyledi.
“Keşke devletin başka gelir imkanları olsaydı ve oradan elde edilen gelirle akaryakıt veya elektrik fiyatını sübvanse ederek baskı altında tutabilseydik” diyen Nami, mümkün olan dönemlerde zaten bunun yapıldığını anımsattı.
Yeniden fiyat düzenlemesi yapmak zorundayız
Hükümetin iki kez fiyat düzenlemeleri konusunda tedbir aldığını ve fiyatlardaki sıçrayışların halka yansıtılmadığına vurgu yapan Bakan Nami, artık o imkanların hem elektrikte hem de akaryakıtta tükendiğini söyledi.
Ekonomi Bakanı Özdil Nami, gelinen noktayı gerçekçi ve dürüst şekilde halkla paylaştıklarını kaydederek, içinde bulunduğumuz bu zor dönemi atlatmak için, toplumun enerji tasarrufu konusunda mümkün olduğunca sağduyulu davranacağına inandığını ve kendilerinin de ucuz ve temiz enerji konusunda süretle çalışmalarını sürdürdüklerini aktardı.
Ucuz elektrik üretimi arayışı
Doların bu kadar sıçradığı bir ortamda ne yazık ki fiyat ayarlamalarının yansıtılması gerekeceğine vurgu yapan Nami, artık halkın beklediği “ucuz elektriğin” nasıl üretileceğine ve geleceğine bakmak gerektiğini ifade etti.
Bakan Nami, “Örneğin, enerjiyi nasıl daha ucuz üretebiliriz; Güneş enerjisinden daha fazla nasıl yararlanabiliriz; Daha verimli üretim modelleri neler olabilir gibi konulara odaklanıyoruz. Kısa vadede gerçekleşecek olan kaçınılmaz maliyet artışları artık bizim kaderimiz olmamalı. Yeni teknolojileri, yenilenebilir enerjinin çeşitli türlerini ülkemizde hayata geçirmenin yollarını arayıp, bulacağız. Bunu bunları süratle yapacağız” dedi.
Bu konuda bakanlık olarak bir çalışma yapılıp yapılmadığının sorulması üzerine de Bakan Nami, Kıb-Tek ve bakanlık çalışanları ile sürekli araştırmalar yaptıklarını ve Türkiye Cumhuriyeti’nden muhataplarının da bu konuda kendilerine yardımcı olduklarını açıkladı.
Hemen hemen her hafta kendisinin Türkiye’deki muhatabı ile görüştüğünü, Kıb Tek’in kendi araştırmalarının var olduğunu, işadamlarının araştırmaları olduğunu ve onların gelip bakanlığa bilgi aktarmalarının söz konusu olduğunu anlatan Bakan Nami, herkesin hummalı bir şekilde artık doların sıçrayışından, akaryakıt fiyatlarının yükselişinden etkilenmeyen ve doğal kaynak olan güneş başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretimine ve ülkede enerjinin ucuzladığı bir döneme geçmek için çalıştığını söyledi.
Özdil Nami, bunun bir günde gerçekleşemeyeceğini, bu geçiş döneminde maliyet artışlarına hep birlikte katlanılması gerektiğini; herkesin ev sahibi, aile sahibi olduğunu ve herkesin cebini bu maliyetlerin yaktığını anlattı. Herkesin gelirinin bu yüzen azaldığını anlatan Nami, elektriğe daha fazla para verildiği için başka işlere ayrılan miktarın azaldığını ancak bir şekilde bu dönemin mümkün olan azami tasarruflarla atlatılması gerektiğine vurgu yaptı.
Devletin elinden gelen her türlü imkanı azami şekilde kullanarak fiyat artışlarını en asgari seviyede, yani enerji arzını tehlikeye sokmayacak en asgari seviyede tutmak için olağanüstü bir çaba harcadığına vurgu yapan Nami, kalıcı ve uzun vadeli çözümler için de çalıştıklarını açıkladı.
Binalara izolasyon yapılmalı
Özdil Nami, bireylerin de üzerine düşenin evlerde ne kadar tasarruf yapılabilirse yapmak olduğunu yineleyerek, bunun evdeki bir fişi kapatmakla değil, evlerin izolasyonuyla da yapılması gerektiğine vurgu yaptı.
Bakan Nami,“ Bizim ülkemizde izolasyon ile ilgili binaların birçoğunda ne yazık ki hiç tedbir alınmamış. Düz beton damlara en azından bir çakıl atılması lazım. Yansıtıcı bir madde ile üzerini hafif de olsa kaplamamız lazım. Daha fazla imkanı olanların daha esaslı tedbirler alması lazım. Ama dar imkanlarla yapılabilecek olanlar da var. Böyle tedbirlerle bu zor dönemi bir şekilde geçirme imkanı bulabiliriz.” şeklinde konuştu.
Bunların yanında geliri artıracak, ekonomik çarkın daha hızlı dönmesini sağlayacak ekonomik tedbirlerin de alınabileceğine işaret eden Özdil Nami, bunların yapılmaya başlandığını anımsattı.
Tasarruf tedbirleri
Ekonomi Bakanı Özdil Nami, bazen krizlerde “krizi fırsata dönüştürme” şansının doğabileceğini, uzun zamandır konuşulup da hayata geçirilemeyen reforumların böylesi dönemlerde daha hızlı hayata geçirme imkanı doğduğunu söyledi.
Ekonomi Bakanlığı olarak bu çalışmaları kendi imkanları çerçevesinde yapıp, hükümetin bilgisine getirdiklerini açıklayan Nami, her bakanın da kendi bünyesinde, nereden tasarruf yapılacağı, hangi konularda halkın önünü açıp rahatlatılabileceği, bürokrasiyi azaltma anlamından tutun da, tasarruf adına yeni imkanları yaratmaya kadar çalışmalar yaptığını dile getirdi.
Fiyat ayarlaması yapmazsak ilerde büyük sıkıntılar yaşayabiliriz
Bakan Nami, önümüzdeki ay yine elektrik ücretlerinde bir artış olup olmayacağı sorusuna karşılık ise, “ Bu bizim takdirimize kalmış bir konu değil. Bu mevzuatla düzenlenmiştir. Biz bunun yansıma süresini geciktirebilmek için ilgili mevzuatta değişiklik yaptık ve fiyat ayarlaması ile ilgili diliminin arasını artırdık ama bunun elbette bir sınırı var ve o gün geldiğinde mutlaka yapılması lazım. Dolar kurları yukarı gittiği ölçüde bu fiyat ayarlamaları kaçınılmaz. Devlet Fiyat İstikrar Fonu’ndan fedakarlık yaparak akaryakıtta belli bir baskılama yapmıştır ama onun en alt sınırına zaten geldik. Bunlar içimiz parçalanarak yapmak zorunda kaldığımız ayarlamalar. Ancak, bu ayarlamaları yapmazsak, ekonomiye veya başta KIB TEK olmak üzere kurumlarımıza yönelik ilerde çok daha büyük sorunlara ve maliyetlere yol açarız”
Koalisyon hükümetinin tüm gerçekleri halka paylaştığını ve parmaklarının arkasına saklanmadıklarıını belirten Nami, hükümetin artık bu tip krizlerin bir daha yaşanmayacağı, bir modele geçişin çalışmasını yaptığını açıkladı.
Yenilenebilir enerji veya KKTC ve TC arasında enterkonnekte kablo
Bunu da hayata geçirmek için var güçleri ile çalıştıklarını kaydeden Özdil Nami, sürdürülen çalışmaların bir ayağının yenilenebilir enerji, diğer ayağının da KKTC ve TC arasında enterkonnekte kablo olduğunu vurguladı.
Bakan Nami, bunların birbirlerini destekleyen projeler olduğunu ve her ikisinin de en kısa sürede hayata geçirmek ve artık enerji kaynaklı pahalılıkları ortadan kaldırmak veya asgariye indirmek için ciddi bir çalışma yürüttüklerine dikkat çekti.
“Umarım bu denli pahalılıklar, önümüzdeki dönem, geçmişin bir parçası olur ve geleceğimiz çok daha farklı şekillenir” diyen Özdil Nami, kablo ile elektrik getirilmesi konusunun ciddi olarak düşünülmesi gerektiğini ancak bunun uzun vadeli bir çözüm olacağını da söyledi. Nami, yenilenebilir enerjiden daha fazla yararlanılabilmesi için çok güçlü baz elektrik üretimi olan bir sisteme bağlanılmasının şart olduğunu vurguladı. Güneşin 24 saatlik zaman diliminin tümünde aynı olmadığını anlatan Nami, bunları kompanse edecek güçlü bir üretim olması gerektiğini ve güneş enerjisi verimliliğinin büyük sistemlerle mümkün olduğunu anlattı.
Özdil Nami, enterkonnekte sistemin maliyeti aşağıya çekeceği konusunda kendilerine raporlar sunulduğunu, kendilerinin de şimdi bu raporları teyit etme aşamasında olduklarını söyledi.
KKTC ile TC hükümetleri arasında enterkonnekte kablonun hayata geçirilmesine yönelik hali hazırda imzalanan bir protokolün var olduğunu belirten Nami, ve bu protokolün sürdürülen çalışmalarda hukuki zemin oluştuğunu aktararak, yine ayni protokolün gereğince oluşturulan ortak enerji çalışma grubunun yürüttüğü çalışmalar neticesinde sunulan rakamlar üzerinden ilerleme kaydedileceğini de aktardı.
Nami, üzerinde çalışan bir diğer konunun da güneş panellerinden enerji üretme teknolojisi ile üretilen enerjiyi depolama ve güneşin olmadığı saatlerde o enerjiyi sisteme verme konusu olduğunu aktardı.
Özdil Nami, hedeflerinin, dünyada ilerleyen bu teknolojiyi özel sektörü de devreye koyarak onların bilgisinden de yararlanarak Kıb-Tek’in mülkiyetinde olacak bir şekilde büyük çaplı bir hale getirmek ve güneşten üretilen enerjiyi depolama imkanlarını ülkeye getirerek, ucuz elektriğin arz edilmesini hayata geçirmek olduğunu söyledi.
Güneş, ne dolar ne de akaryakıt fiyatından etkilenir
Güneşten en fazla faydalanabilecek coğrafyalardan birinin de Kıbrıs olduğunu ve bundan azami ölçüde yararlanılması gerektiğini vurgulayan Nami, bunun doların ve akaryakıtın fiyatından etkilenmeyen bir çözüm olduğunu aktardı.
Ortadoğu’da 18 kuruş, KKTC’de şu an 85 kuruşun üzerinde
2016 yılında Ortadoğu’da ve Dubai’de kurulan sistemlerin şu anda 3 sente elektriği sisteme verebildiklerini ve bunun doların bugünkü kuru ile bile 18 kuruş olduğunu ancak, Kıb Tek’in şu anki maliyetlerinin 85 kuruşun üzerine çıktığını açıklayan Nami, bu nedenle ülkede bir an önce yeni teknolojileri hayata geçirmek gerektiğini vurguladı.
Nami, bunun hem maliyet hem de çevre kirliliği açısından önemli olduğunu, santrala konulacak bir filtrenin maliyetinin neredeyse santral kuracak kadar pahalı olduğunu, ülkenin gelirlerini gerçekten sürekli olarak akaryakıt yakan, çevreyi kirleten teknolojilere mi yatıracağını yoksa, aynı miktarda paraların belki biraz daha üzerine koyarak bu tip temiz enerji üretmeye mi harcamak istediğini sorgulamasını istedi.
Hedefim, ucuz ve temiz enerjiye geçmek
Kendisinin aklının bu konuda net olduğunu ve kamuoyunun da net olmasını dileyen Nami, elektrik ücretlerinin aşağıya çekilmesi konusunda hükümetin alternatif projeler üzerinde çalıştığına herkesin inanmasını istedi.
Ekonomi Bakanı Özdil Nami, görevini devrederken geriye dönüp baktığı zaman bakanlığa bağlı, serbest liman, sanayi bölgeleri gibi her biri ile ilgili farklı projeleri hayata geçirmiş olmakla birlikte enerji konusunda ucuz ve temiz enerjiye geçmeyi başarabilirse kendisini başarılı sayacağını söyledi.
Nami, herkesi doğrudan etkileyen, ekonomiyi ve rekabet gücünü doğrudan etkileyen en önemli hususun enerji olmasından dolayı, bu konuda başarılı olması halinde kendisini hedefine ulaşmış sayacağını söyledi. Nami, bakanlıktaki ana hedefinin yenilenebilir enerjiye geçmek olduğuna vurgu yaptı.